Улаанбаатар таймс 2011.03.11 048,148 (10391, 10392)

Ертөнцийн мөн чанар сүнсэн дээр тогтдог гэдэг
“Болор цом” наадамд олон сайхан шүлгээ сойж уншигч үзэгч түмнээсээ өндөр үнэлгээ авдаг яруу найрагч Х.Сүглэгмааг энэ удаагийнхаа “Асуултын хувилбар” буланд урилаа

-Таны төрсөн улирал?
-Өмнөговь аймгийн Ханбогд суманд, Монголын хамгийн дулаан цэгт дүн өвлийн 12 сард төрсөн дөө.
-Сургуулийн дурсамж?
-Хамгийн анх аавтайгаа суман дээр ирээд бэлтгэл ангид суусан. Хөдөөний, галбын говийн тэмээчний хүүхдэд сумын сургуулийн байшингийн цууриа, багшийн маань цээл сайхан яриа, сандал ширээний будагны үнэр, завсарлагаанаар гуанзанд уудаг чихэртэй хар цай, жигнэмэг гээд хөдөөний хүүхдэд сонингүй юм байгаагүй. Ээж маань уул нь бэлтгэл ангид үздэг бүх юмыг гэрт маань бичүүлээд сургасан учраас тэр тал дээр зовлон байгаагүй. Харин жаахан эрх хүүхэд байсан болохоор ааваасаа өөр хүнээр үсээ самнуулахгүй, айлд ганцаараа үлдэж чадахгүй гээд аав минь намайг өрөвдөөд буцаж чадахгүй байсаар 14 хоног хоёулаа хамт суугаад харьсан.
-Таны хүндэлдэг хүн?
Аав, ээж, багш нар нутаг усныхан гээд олон сайхан улс байна даа.
-Таны шүтдэг уул?
Гурван сайхан, Ханбогд хайрхан, Алагбаянгийн уулсаа, одоо энд аж төрөн суугаа Дөрвөн уулаа шүтнэ. Өглөөд дээжээ өргөнө. Хол ойр явахдаа байнга залбирна. Хүнд нутаг усны буян гэж үгээр өгүүлж барахгүй эрхэм юм байдаг гэж боддог.
-Шүтлэг?
-Хүн ямар нэгэн шүтлэггүй л бол дотоод сэтгэл нь хоосон юм шиг санагдах байх аа. Бид чинь харьцангуй уламжлалт сэтгэлгээтэй учраас, нутгийн сайхан уул усаа, ижий аав ихэс дээдсээ, тэндээсээ уламжилж ирсэн бурхан тахилаа гээд шүтэх тахих зүйл байлгүй яах вэ.
-Таны хувьд хайр ямар өнгөтэй вэ?
Өнгө гэж хэлж болох юмуу үгүй юу, өнгө гэхээр дэндүү хязгаарлагдмал ч байж мэднэ. Хайр бол хамгийн гэгээн зүйл. Тийм учраас орчлонгийн нэг өнгөөр оноож ялгах хэрэгтэй бол цагаан гэж хэлнэ.
-Бурхан чөтгөр хоёрт юу захих вэ?
Захих юу байх вэ дээ. Сэтгэлийнхээ гүнээс аврал одуулж л байгаа юм. Орчлонгийн хамаг амьтныг амгалан хийгээд амгалангийн шалтгаан төгөлдөр болгож хайрла л гэж хоёуланд гь залбирдаг даа.
-Тэгвэл та сүнс бий гэдэгт итгэдэг үү?
Итгэлгүй яах вэ. Ертөнцийн мөн чанар үүн дээр л тогтож байгаа гэдэг шүү дээ. Хүн төрөлхтөн сүнснийхээ нууцыг тайлж барчихвал ертөнцийг таньж мэдээд гүйцэж байгаа нь тэр юм гээ биз дээ.
-Дуртай хоол?
-Ээжийнхээ чанасан ингэний сүүтэй унданд (Хангайнхнаар бол будаатай цай) дуртай.
-Дуртай дуу?
-“Уяхан Замбутивийн наран” гэж уртын сайхан дуу байна. Энэ дуунд яагаад дуртай байдгаа мэддэггүй юм. Бага байхад цагаан сар, наадам хоёроор энэ дуу л радиогоор байнга явна. Хүн болгон энэ дууг амьсгал даран сонсоно. Ийм дуу сонсож байгаа дуулж байгаа хүн урт наслалгүй яах вэ дээ. Орон хотын энэ давчуухан олны дунд энэ дууг сонсохоор цээж онгойгоод л явчихдаг шүү дээ. Монгол хэл огт мэдддэггүй нэг харийн хүн манай Норовбанзад гуайг тайзан дээр энэ дуугаа дуулж байхыг нь сонсоод орчуулагчаасаа “Энэ хүн юун тухай дуулж байна вэ?” гэж асууж гэнэ. Орчуулагч “Энэ хүн нарны тухай дуулж байна” гэж. Нөгөө нэг ч үг монголоор ойлгохгүй харийн хүн “Тийм байх аа нэлээн түрүү газраас тасраад явчих шиг болсон юмаа” гэж хэлсэн гэдэг юм. Тэгэхээр энэ нэг л учир байгаа биз.
-Үзэн яддаг зүйл?
Тэгтлээ юугаа ч үзэн ядах вэ дээ. Ер нь мэдэхгүй байна. Угаас их хурц ширүүн хүн биш дээ би, нэг их үзэн ядаад байдаг юм бага шиг вэ дээ.
-Хэлэх дуртай үг?
-Санаа зөв бол заяа зөв.
-Хобби?
-Хөдөө хээр нутаг усаараа явах суух л дуртай хүн дээ.